Evitá konsekuensianan di apnea di soño

De vereniging Sleep Apnea Association Curaçao (SAAC) nodigt u uit voor een presentatie met de volgende thema: Voorkom konsequenties  van onbehandelde slaap apneu. Voor deze informatie ochtend heeft SAAC de volgende sprekers uitgenodigd: dokter Berenos-Riley, LCM, KNO arts, Hoofd Hals chirurg en dr. Angelista, IMJ kinderlongarts. 

Personen die slaap apneu hebben houden op met ademen gedurende hun slaap dit kan ernstige gevolgen hebben als het niet behandeld wordt. Kinderen die snurken kunnen ook slaap apneu hebben. Kom luisteren wat de gevolgen kunnen zijn voor uw kind dat snurkt .

Dag: zaterdag 8 juni 2013

Plaats: Auditorium van het St. Elisabeth Hospitaal, Breedestraat 193 Otrobanda

Tijd: 10 uur 's morgens

Volg ons op onze facebook pagina Sleep Apnea Association Curaçao en drumibon.blogspot.com <http://drumibon.blogspot.com/>  email:sleepapnea.cur@gmail.com <mailto:sleepapnea.cur@gmail.com>  



E organisashon di Sleep Apnea Association Curacao (SAAC) ta invitá bo na un presentashon ku e siguiente tema: Evitá konsekuensianan di apnea di soño Pa e mainta informativo aki SAAC a invitá e siguiente oradornan: dr. Berenos-Riley,LCM, dòkter di nanishi, garganta i orea, sirugano di Kabes i garganta i dr. Angelista, IMJ dòkter di pulmon pa mucha. 

Personanan ku tin apnea di soño ta stòp di hala rosea durante ku nan ta drumi esaki por tin konsekuensia serio si no trata apnea di soño. Mucha ku ta ronka por tin apnea di soño. Bin skucha kiko por ta e konsekuensianan di bo yu ku ta ronka. 

Dia: djasabra 8 di yüni 2013
Luga: Ouditorio di St. Elisabeth Hospitaal (SEHOS), Breedestraat 193 otrobanda
Orario: 10 or di mainta

Sigi nos riba nos pagina di facebook: Sleep apnea Association Curaçao i drumibon.blogspot.com <http://drumibon.blogspot.com/>  email:sleepapnea.cur@gmail.com <mailto:sleepapnea.cur@gmail.com>

Ta di vital importansia pa rekonose e sindrome di apnea di soño. Analistanan ta link e problematiko aki ku diferente malesa. Mas severo apnea di soño ta mas riesgo bo tin. E artikulo aki ta link apnea di soño ku kanser.

UW researchers find link between sleep apnea, cancer death risk

In a University of Wisconsin-Madison study of 1,522 people, those with the most severe form of sleep apnea were 4.8 times more likely to die of cancer than those who did not have apnea.

Terminologia mas usá rondo di problemanan di soño

AHI apnea-hypopnea index: Aki nan ta midi e gravedat di apnea di soño. AHI ta e averahe kombina di e episodio di apnea i hypopnea ku ta tuma luga durante di un ora. Si bo tin un AHI di 15 o mas bo tin OSA. Si bo tin síntoma di soño eksesivo durante dia o preshon haltu, e ora ei un AHI di 5 òf mas ta konfirmá ku bo tin OSA.


APAP autotitrating positive-airway pressure: E unidat di PAP aki ta outomátiko, e mes ta ahusta su mes baha i subi e preshon di airu segun nesesidat.

Apnea: ta un pousa den halamentu di rosea durante soño ku ta dura 10 sekònde o mas. E ta inbolbí un redukshon e fluho di airu pa 90% o mas. Nan ta midi’é ku sensornan tèrmiko.


Blood oxygen saturation: e nivel di oksígeno den sanger.(SaO2). Esaki nan ta midi ku un oximeter. Episodionan di CSA i OSA ta redusí e oksígeno den sanger. Esaki por kousa hypoxemia i hypercapnia.

BPAP bilevel positive-airway pressure: E PAP aki ta na bo dos nivel di preshon di airu: un nivel haltu ora bo ta inhalá i un preshon abou ora bo ta ekshalá

Cannula: ta un tubu flèksibel ku nan ta pone den bo nanishi, nan ta use huntu ku un nasal pressure transducer pa midi preshon di airu


Central Sleep Apnea o CSA : ta un problema di halamentu di rosea ku ta tuma loga ora e serebro ta faya di manda señal pa e pulmon ku e tin ku sigi hala rosea. Esaki ta mas komun serka hende di edat avansa i serka pashènt ku tin malesa di kurason o a haña un atake selebral. CSA no ta relatá na e kanal di hala rosea obstruktivo manera OSA

CPAP continuous positive-airway pressure: E PAP ta duna un preshon di airu konstante

CPAP study continuous positive-airway-pressure study: e studio aki ta evaluá e efektividat di e terapia di CPAP.


EEG electroencephalogram: Un registro gráfiko di aktividat eléktriko di e selebro. E onda selebral ta ser registrá pa elektródenan ku a pone riba e kabes. Diferente tipo di onda ta tuma luga durante e varios etapa di soño. Kada tipo di onda tin un frekuensia diferente.

EKG electrocardiograph O ECG: Un registro gráfiko di e aktividat eléktriko di e kurason. Ta pone e elektródenan bou di e klavíkula i riba e kashi di repchi. Episódionan di apnea ta kousa kambio den e frekuensia di kurason i preshon di sanger.


EMG electromyogram: Un registro gráfiko di e movementu muscular. Ta pone elekrodenan riba kachete i pia. E muskulonan ta relahá durante di e periodo di lanta pa soño. Despues bo selebro ta paralisá hopi muskulo durante e etapa di REM, aunke kontrakshon di muskulo por tuma luga. Movementu di muskulo por ta un señal di síndrome di pianan intrakil.

EOG electrooculogram Un registro gráfiko di movementu di wowo. Ta pone un eléktrode riba kara serka di wowo. E loramentu poke poko di wowo ta tuma luga durante e transakshon di lantá pa pega soño. Movementu kòrtiku i rapido ta sosode durante di e fase di REM.

Home sleep test: Un tèst ku nan ta hasi na kas esaki ta un manera pa bo detektá OSA serka adulto. E tèst aki ta usa un monitòr pòrtebel chiki ku bo por bai kas ku ne. E ta konsistí di un aparato di graba chiki, sensornan, faha, kabel i otro asesorionan. Bo ta pone e sensornan na bo kurpa sende e grabador prome ku bo pega soño. E grabador di soño ei ta graba datos nan importante durante ku bo ta drumi den bo mes kama. E loke ta midi ta bo fluho di airu, esfuerso pa hala rosea, e nivel di oksígeno den sanger i aktividat di kurason (EKG). E tèst nan di kas ta ser klasifiká komo klase 2, 3 o 4.

Hypercapnia: Nivel haltu di “carbon dioxide” den sanger. Ku por ta kousá pa CSA I OSA

Hypopnea: ta un redukshon parsial di por lo menos 30% i ku ta dura por lo menos 10 sekònde.

Hypoxemia: preshon abou di oksígeno den sanger. Por ta kousá pa CSA I OSA.

MSLT Multiple Sleep Latency Test: Un studio ku ta midi kon lihe un hende ta pega soño durante dia. Esaki nan ta hasi pa dektektá narcolepsy.

MWT Maintenance of Wakefulness Test: Aki nan ta midi kon bon bo por keda lanta durante dia. Esaki ta pa evaluá kon e terapia ta mehorá un síndrome di soño.

NREM sleep non-rapid eye movement (NREM) sleep: Ta konsistí di 3 fase di soño. E siguiente fase e soño ta mas profundo ku esun prome ku ne. Wak REM sleep.

Nasal pressure transducer: Ta midi e fluho di airu ku ta drenta i sali bo nanishi. E ta detektá hypopnea e ta sensativo pa e menor kambionan. E ta usá un kanula.

Obstructive sleep apnea: òf OSA Ta un desorden den halamentu di rosea durante di soño ku ta involví episodionan konstante di hypopnea i apnea a pesar di e esfuerso respiratorio konstante. Esaki ta tuma luga ora e muskulonan ta relahá durante di soño, ku ta kousá ku tejido moli patras den e garganta ta sera i blokiá e parti ariba di e kanal respiratorio.

OSA obstructive sleep apnea: apnea di soño obstruktivo

Overnight sleep study: Un polysomnografia o un studio di soño tipo 1, Ta un metodo standarisá pa detektá desorden di soño i evaluá tratamentu serka mucha i hende grandi. Bo ta keda den un kamber privá ku tin e komonidat di un kamber di hotèl. Ora bo ta drumi elektrodenan i sensornan ta kolektá informashon manera fluho di airu, aktividat di selebro(EEG), esfuerso pa hala rosea, movementu di wowo (EOG) movementu di pia (EMG), nivel di oksígeno den sanger i komportashon straño.

Oximeter: Un aparato chiki ku ta kontrolá e oksígeno den sanger. Por pone na orea, pero hopi biaha ta pone na un punta di dede

PAP positive airway pressure: Esaki ta e tratamentu mas usual i efektivo pa trata apnea di soño obstruktivo. (OSA). E ta sumistra un fluho di airu via bo mask ku bo tin bisti durante ku bo ta drumi. E fluho di airu aki ta tene bo kanal di hala rosea habri, prevení ku bo ta stòp di hala rosea i prekura pa bo oksígeno den sanger keda stabil. Pap por ta konstante (CPAP), dos nivel di preshon (BIPAP) òf ahusta e preshon su mes (APAP)


Polysomnogram: un studio di soño durante anochi


PSG: ta polysomnogram


R sleep rapid eye movement (REM) sleep: E de laster di e 4 fasenan di drumimentu ku ta kompletá un siklo di drumimentu. E nòmber ta bini di e movementu rapido di e spirnan di wowo durante di e fase aki. Mayoria soñamentu ta tuma luga durante REM.

Respiratory effort: Esfuerso pa respirá. Aki ta midi e movementu di bo pechu i stoma. OSA ta involví pousa den halamentu di rosea hasta ora e kurpa ta hasi esfuerso pa hala rosea, serka CSA e pousa no ta inlkuí un esfuerso pa hala rosea. E miho manera pa midi e esfuerso repiratorio ta ku respiratory inductance plethysmography.

Respiratory inductance plethysmography òf RIP: Ta e manera mas miho pa midi esfuerso respiratorio. Bo tin un faha rondo di bo stoma i barika. E fahanan tin waya i sensornan ku tin fluho di koriente leve. Movementu di bo pechu i stoma ta produsí un kambio den e fluho di koriente ei.

RIP: Respiratory inductance plethysmography

RPSGT registered polysomnographic technologist:Un tékniko di soño, un profeshonal akreditá ku a pasa un examen nashonal.

SaO2 blood oxygen saturation: Nivel di oksígeno den sanger

Sleep architecture Un terminologia ku ta referí na tur aspekto di patronchi di soño, inkluiendo e totalidat di soño, e tempu ku bo ta tuma pa bo pega soño, efektividat di soño i e fasenan di soño.

Sleep center: Un sentro pa problema di soño, aki nan ta tèst i duna tratamentu di tur problema di soño

Sleep cycle: Siklo di drumi E transakshon a traves di e kuater etapanan di soño. Kada un di e siklonan ei ta dura 90 pa 110 minüt. Mayoria adulto ta pasa dor di kuater pa seis di e siklonan ei durante un anochi kompletu di soño. Muchanan tin un siklo di soño mas kòrtiku ku adulto. Nan siklo di soño por dura 45 minüt. Ora un mucha ta aserka 10 aña e tin un siklo similar na esun di un adulto.


Sleep efficiency: E porsentahe di e tempu total di grabashon ku bo a pasa drumi.

Sleep lab: Un laboratorio di soño Aki nan ta tèst riba tur problema di soño i terapianan relatá ku halamentu di rosea, manera apnea di soño obstruktivo i ronkamentu.

Sleep latency: E tempu ku ta tuma e tempu pa bo pega soño.

Sleep onset: E momentu ku bo a pega soño.

Sleep specialist: Un spesialista ku su subspesalisashon den medisina di soño. E dòkter ta spesialisá den evaluá i diagnostiká i manehá problema ku soño.

Sleep stages: Un siklo di drumi ta konsití di 4 periodo. E kuater periodonan uniko ku ta forma parti di un síklo di soño. E naturalesa di bo soño ta diferente den kada etapa.Un siklo típiko di soño ta konsistí di tres etapa N1, N2, N3 sigi pa REM.

Sleep technologist: Un profeshonal den kuido ku ta asistí den evaluashon i kuido di pashènt i ku gia pashènt ku desorden di soño. E tékniko di soño aki ta trahá bou di supervishon di un spesialista di soño.

Snoring: Ronkamentu: Vibrashon di e tejido patras den garganta ku ta hasi sonido ora bo ta hala rosea durante ku bo ta drumi. E ronkamentu duru i frekuente por ta un señal di OSA (apnea di soño obstruktivo)

Split-night study: Estudio di soño i estudio di CPAP ta wordu hasi riba e mesun anochi. Ora nan mira ku durante di e studio di soño bo ta tin OSA severo ta hasi e studio di CPAP dirèkt su tras.

Thermal sensors: Sensornan térmiko Ta pone e sensornan aki serka di nanishi i boka pa detektá episodio di apnea dor di midi e fluho di airu. Nan ta registrá kambio di temperatura ora bo ta hala rosea. Airu ku bo ta ekshalá ta mas kayente ku esun ku bo ta inhalá. Tin dos tipo tèrmistores i tèrmopares.

Titration: Balorashon E proseso pa establesé e nivel di un ekipo di PAP di manera ku e ta eliminá apnea i hypopnea. E tékniko di soño aki ta subi i baha e nivel di preshon di airu te ora e haña e miho nivel di airu pa bo. Un APAP ta un ekipo ku ta balorá automatikamente.

Total recording time: Tempu total di grabashon E tempu ku ta dura ora paga lus pa kuminsá graba i sende lus ora stòp di graba.

Total sleep time: total di tempu ku a drumi E tempu ku bo a pasa na soño durante ku tabata graba.

Type 1 sleep study: Un studio di soño durante anochi den un laboratorio di soño

Type 2 sleep test: Un tèst di soño ku ta hasi na kas e ta grabá shete òf mas kanal di informashon, e señalnan ku e ta grabá ta inkluí fluho di airu, esfuerso pa hala rosea, oksígeno den sanger, aktividat selebral (EEG), aktividat di kurason (EKG), movementu di pia (EMG) i movementu di wowo (EOG).

Type 3 sleep test: Un tèst di soño ku ta hasi na kas e ta grabá 4 pa shete kanal di informashon. Esaki ta e tipo mas komun di e tèst di soño ku ta hasi na kas. Señalnan ku e ta grabá ta fluho di airu, esfuerso respiratorio, oksígeno den sanger i aktividat di kurason (EKG)

Type 4 sleep test: Un tèst di soño ku ta hasi na kas e ta grabá solamente tres kanal di informashon. Por ta e ta registrá oksígeno den sanger usando un oximeter, un otro kos ku e por ta midi ta e fluho di airu.

WASO Wake after sleep onset: E tempu ku bo ta keda den kama despues ku bo a lanta for di soño.

Fuente: Snoring and Sleep Apnea: Sleep Well, Feel Better M.D. Ralph Pascualy

Tradusí: pa SAAC (MD)na papiamentu

OVERGEWICHT EN SLAAP APNEU - SOBREPESO I APNEA DI SOÑO

Nederlandse Versie | Papiamentse Versie

OVERGEWICHT EN SLAAP APNEU (discussie)

Vele artsen, zowel hier op Curaçao als internationaal menen, dat om van de CPAP af te komen men moet afvallen. Maar er zijn ook (huis)artsen die deze personen niet doorverwijzen omdat hun overgewicht een probleem vormt voor hun gezondheid.
Dit kan betekenen, dat zij worden onthouden van behandeling van hun slaap apneu, tenzij zij eerst afvallen.

‘Sleepguide’, een discussie groep van personen en voor personen met het slaap apneu syndroom, heeft om die reden, op 24-1-2012, de volgende vraag gesteld: “Of de leden van ‘Sleepguide’ kunnen aangeven of zij nu, nadat zij zijn afgevallen, géén slaap apneu meer hebben;dus nu ook géén CPAP machine meer hoeven te gebruiken?”.

Diverse personen hebben aangegeven dat zij zijn afgevallen.

Zie hier enige commentaar uit die discussie:

“Ik ben 18 kilo) afgevallen; ik kan een dutje doen zonder CPAP. Maar een hele nacht slapen zonder CPAP doe ik niet. De luchtdruk van de CPAP zorgt ervoor dat mijn neus niet verstopt raakt”.

Een ander persoon: “Het is mogelijk dat iemand die erg mager is, ernstige slaap apneu kan vertonen, doordat zijn luchtpijp onderontwikkeld is door een te smalle kaak en neusholtes; afvallen helpt maar kan het onderliggende probleem niet verhelpen”.

Wat was er eerst de kip of het ei? Vele mensen met ongediagnostiseerde slaap apneu komen juist aan, omdat zij door slaapgebrek, een grotere behoefte ontwikkelen om energie op te bouwen, die zij dan bevredigen door ‘verkeerd voedsel’ te eten. Zij geven aan dat als zij eenmaal gediagnotiseerd zijn, zij blijven snurken zoals zij ook gedaan hebben toen ze nog slank waren.
Er zullen wel mensen zijn die door hun overgewicht slaap apneu hebben ontwikkeld; maar vele van deze mensen genezen niet per definitie met slechts af te vallen. Het is wel duidelijk dat overgewicht de situatie verergert.

Een arts antwoordt het volgende: “Veel van mijn CPAP patiënten stellen deze vraag constant. Recente studies tonen een directe link aan tussen apneu en stofwisseling. Met typische apneu patiënten waarschijnlijk zijn de hormonen leptine en ghreline uit balans en veroorzaken problemen: hebben behoefte om te snoepen, om wakker te blijven, zij krijgen niet het gevoel dat zij verzadigd of vol zijn (ze blijven eten)”

Vele slaap apneu experts gaan nu anders denken over het fenomeen overgewicht en apneu.

De arts moedigt al haar patiënten aan om een gezonde levenstijl te hanteren. Veel van haar patiënten zijn tussen de 13 en 19 kilo afgevallen natdat zij hun CPAP machine trouw gebruiken gedurende 6 uur of langer.

Zij concludeert zoals vele anderen in deze discussie dat slaapapneu (indien onbehandeld) eerder bij draagt tot gewichtstoename dan vice versa.
Zij vertelt verder dat zij patiënten heeft die zijn afgevallen en gedacht hebben dat zij de CPAP machine niet meer nodig hebben en weer zijn aangekomen.

Een andere arts zegt ook dat hij denkt dat de mensen juist aankomen doordat zij slaap apneu hebben. Gewichtsverlies kan de AHI (Apnea-hypopnea index) doen dalen, maar hij betwijfelt dat het compleet verdwijnt. Volgens hem is Sleep apnea een neurologisch probleem, die betrekking heeft op de neuronen van de anatomische zenuwstelstel binnen de lagere hersenstam. Normaal controleren deze neuronen de spieren van bovenste luchtweg automatisch zonder dat je er bewust van bent. Al val je af tot een normale BMI (Body Mass Index), zal je nog steeds slaap apneu hebben, al zal het minder ernstig zijn. De uitzonderlijke gevallen die veel zijn afgevallen en die zeggen dat zij een AHI van nul hebben, zijn volgens hem vals negatief en zullen als zij weer getest worden door een geaccrediteerde slaapcenter, nog steeds slaap apneu hebben en zullen dus de CPAP machine moeten gebruiken.

Begrippenlijst
AHI is Apnea – hyponea index, is een index gebruikt om de ernst van slaap apneu te beoordelen.
Apnea: men stopt volledig met ademhalen
Hypopnea: hier is het ademhalen minimaal men stopt niet kompleet met ademhalen
CPAP: Continuous Positive Airway Pressure is een behandeling die door luchtdruk de ademhalingskanaal open houdt gedurende je slaap zodat je kan blijven door ademen.
BMI: Body Mass Index gebruikt als een screeningsinstrument om mogelijke gewichtsproblemen te identificeren.


SOBREPESO i APNEA DI SOÑO (diskushon)

Hopi dòkter tantu aki na Curaçao komo internashonalmente ta bisa ku si bo ke stòp di usa CPAP bo tin di baha di peso. Pero tambe tin dòkter (di kas) ku no ta manda e pashèntnan aki pa un spesialista, pasobra ta e sobrepeso ta forma nan problema di salú.

Esei por nifiká ku e personanan aki no ta haña tratamentu pa nan apnea di soño si nan no baha di peso promé.

‘Sleepguide’ un grupo di diskushon pa personan i di personanan ku apnea di soño, pa e rason ei, a lansá e siguiente pregunta dia 24-1-2012: “Si e miembronan di ‘Sleepguide’ por indiká, si dor di baha di peso, awor nan no tin apnea di soño mas i a konsekuensia di esei no ta usa CPAP mas?”.

Diferente hende a bisa ku nan a baha di peso.

Aki bo ta haña algun kontesta saka for di e diskushon ei:

“Mi a baha 18 kilo; mi por drumi sin mi CPAP durante di un siesta. Pero drumi henter anochi sin mi CPAP mi no por. E preshon di airu di e CPAP ta perkurá pa mi nanishi no sera”.

Un otro persona: “ Ta posibel ku un hende ekstremadamente flaku por tin apnea di soño severo, paso su kanal di hala rosea no ta bon desaroyá dor ku su kachete i burakunan di nanishi ta muchu smal; baha di peso por yuda, pero e no ta yuda e kousa mes”.
“Lo tin hende ku dor di nan sobrepeso, a desaroyá apnea di soño; pero hopi di e hendenan aki pa definishon no ta kura ku solamente bahamentu di peso. Si ta sigur, ku sobrepeso ta empeorá e situashon”.

Kiko tabata t’ei promé, e galiña òf e webu?
Hopi hende ku apnea di soño nó diagnostiká jùist ta subi di peso, pasobra dor di e pèrdementu di soño, ta sinti mas nesesidat pa kompensá e falta di energia, dor di kome ‘kumindanan robes’. Nan ta indiká ku una bes diagnostiká nan ta keda ronka manera nan a hasi semper ora nan tabata delega. Lo tin persona ku tin apnea di soño dor di gordura; pero hopi hende no ta kura ounke nan baha di peso.

Un dòkter ta kontesta lo siguiente: “Hopi di mi pashèntnan ta hasi e pregunta ku nos ta papiando di dje konstantemente”. Estudionan resien a mustra un relashon direkto entre apnea i metabolismo. Ku serka e pashènt típiko ku apnea, probablemente e hormonanan leptine i ghreline ta for di balansa i ta okashoná problema: nesesidat pa kome kos di smak pa keda lantá (alerta), nan no ta sinti ku nan a yena (nan ta keda kome). Hopi eksperto di apnea di soño awor ta bai pensando otro tokante e fenómeno di apnea di soño i sobrepeso”.

E dòkter aki ta apoyá su pashèntnan pa mantené un estilo di bida salú. Hopi di su pashèntnan a baha di peso entre 13 pa 19 kilo despues di a tene nan mes fiel na nan terapia di drumi tur anochi pa 6 ora òf mas ku nan mashin di CPAP. E ta konkluí bisando meskos ku otronan den e diskushon aki, ku apnea di soño mas bien ta kontribuí na sobrepeso i no e kontrali. E ta sigui bisa ku e tin pashènt ku a baha di peso i ta pensa ku dor di esei nan no tin nesesidat mas pa usa e CPAP i a bolbe subi di peso.

Un otro dòkter den e diskushon ta kere ku hende ta jùist subi di peso dor ku nan tin apnea di soño. Bahamentu di peso por pone e AHI (Apnea-hypopnea index)baha, pero e ta duda ku e ta disparse kompletu. Segun e dòkter apnea di soño ta un problema neurológiko ku tin di haber ku e neuronnan di e sistema nervioso automátiko den e tronkon selebral menor. Normal e neuronnan aki automátikamente ta kontrolá e múskulonan di e kanal ariba di hala rosea sin ku bo ta konsiente di esei. Mas ke bo baha di peso te un BMI (Body Mass Index) normal, lo bo keda tin apnea di soño , problamente lo e ta menos severo si. E kasonan eksepshonal ku a baha di peso i ku ta bisa ku nan tin un AHI di sero, segun e no ta real i si nan hasi un tèst na un laboratorio di soño akreditá nan lo bolbe keda diagnostiká ku apnea di soño ku e konsekuensia ku nan tin ku sigui usa CPAP.

AHI ta e índise di apnea i hypopnea ku nan ta usa pa evaluá e gravedat di apnea di soño
Apnea: stòp di hala rosea
Hypopnea: e halamentu d i rosea ta minimal bo no ta stòp kompletu ku hala rosea
CPAP: Continuous Positive Airway Pressure ta un tratamentu ku preshon di airu pa tene e kanal di hala rosea habri di manera ku bo ta sigi hala rosea durante ku bo ta na soño.
BMI: Body Mass Index ta e índise di masa korporal ku ta un instrumentu ku nan ta usa pa determiná problema ku peso.

Verslag over presentatie / Relato tokante presentashonTo sleep Perchance to dream, to Breathe

Op 14 en 15 oktober 2011 heeft Sleep Apnea Association Curaçao een presentatie gehouden over slaap apneu met als titel: to Sleep, Perchance to dream, to breathe.

De presentaties werden goed bezocht op beide dagen.

De sprekers waren dr. Rach, KNO arts en dhr. Edward Grandi, een autoriteit voor wat betreft slaap apneu en excutive director of American Sleep Apnea Association. Probleem van personen met slaap apneu is dat zij ophouden met ademhalen gedurende hun slaap, gevolg is dan zij niet goed slapen en constant behoefte hebben om te slapen. Zij vallen in slaap op de meest ongelukkige momenten b.v. tijdens het rijden van een auto.

Tijdens de presentatie werd veel aandacht besteed aan wat is slaap: Het belang van een goede nachtrust. Niemand kan zonder slaap. Te kort aan slaap is niet alleen een probleem van personen met slaap apneu. Zo hebben personen die lange werkuren maken zonder te slapen ernstige ongelukken veroorzaakt.

Hoeveel slaap iemand nodig heeft is afhankelijk van verschillende factoren: gezondheid, leeftijd, hoeveel lichaams oefeningen men doet, wanneer men voor het laatst gegeten heeft enz.
Tijdens je slaap rust het lichaam uit en herstelt je lichaam haar energie niveau. Een goede nachtrust is vaak de beste manier om je te helpen om te gaan met stress, om te herstellen van een ziekte. Slaap kenmerkt zich door twee verschillende fasen: Non-rem slaap en Rem-slaap. Deze wisselen elkaar af in 90 tot 110 minuten cycli. Een normaal slaap patroon is 4-5 cyclus.
Een interessant onderdeel was kinderen met slaap apneu. Het is niet normaal dat een kind snurkt, oorzaak van het snurken moet onderzocht worden.

Uitleg werd gegeven hoe slaap apneu gediagnostiseerd wordt , verschillende fasen van slaapapneu naar ernst. Verschillendebehandelingsmogelijken voor slaap apneu. Wat de consequenties zijn van het niet behandelen van slaapapneu.

Minister J. Constancia van volksgezondheid was ook aanwezig op de presentatie van 14 oktober 2011 en zij heeft aangekondigd dat de Taamskliniek goedkeuring heeft gekregen om de slaapcentrum te runnen. Polysomnografie is de onderzoek die gedaan wordt in zo’n slaapcentrum om na te gaan wat voor slaapproblemen iemand heeft (o.a. slaap apneu).
Vragen of suggesties: sleepapnea.cur@gmail.com

Riba 14 i 15 di òktober 2011 Sleep Apnea Association Curaçao a tene presentashon tokante apnea di soño titulá: to Sleep, Perchance to dream, to Breathe.

E presentashonan tabata bon bishitá riba tur dos dia.

E oradornan tabata dr Rach, dòkter di nanishi, garganta i orea i señor Edward Grandi, un outoridat riba tereno di apnea di soño i direktor ehekutivo di American Sleep Apnea Association. E problema ku personannan ku tin apnea di soño ta ku nan ta stòp di hala rosea durante ku nan ta drumi, ku konsekuensia ku nan no ta drumi bon i konstantemente nan tin nesesidat pa drumi. Nan ta pega soño na momentunan mas inoportuno manera pega soño tras di stür.

Durante e presentashon a pone hopi atenshon kiko ta soño: e importansia di un bon sosiego durante oranan di anochi, ningun hende no por biba sin drumi. Falta di soño no ta solamente problema di hende ku tin apnea di soño. Personanan ku ta traha hopi ora tras di otro a yega di okashoná aksidente nan serio pa falta di soño.
Kuantu soño un hende tin mester ta depende di diferente factor: salú, edat, ehersisio fisiko, ki ora tabata e delaster ora ku bo a kome i mas.

Durante soño bo kurpa ta sosega, bo kurpa ta rekobrá energia. Un bon sosiegu anochi ta e miho manera pa bo dil ku strès, pa rekuperá di un malesa. Soño ta karekterisá di dos fase importante: non rem i rem. Nan ta kambia di un pa otro ku un siklo di 90 pa 110 minüt. Un soño normal tin un patronchi di 4 pa 5 siklo.

Un parti interesante tabata mucha ku apnea di soño. Un mucha ku ta ronka no ta normal, mester buska ta kiko ta kousa e ronkamentu ei.

Den e presentashon a spliká kon ta diagnostiká apnea di soño, diferente fase di apnea di soño segun gravedat. E diferente terapianan pa trata apnea di soño. Kiko ta e konsekuensianan di apnea di soño sin tratamentu.

Minister J. Constancia di salubridat tambe tabata presente dia 14 di òktober 2011 i e la partisipá ku klínika Taams a haña pèrmit pa operá e sentro pa diagnostiká problemanan di soño. Polysomnografia, ta e sistema pa analisá problema ku drumimentu manera apnea di soño, lo bai tuma luga den e sentro aki.
Pa mas informashon bishita: drumibon.blogspot.com. Si tin pregunta o sugerensia por tuma kontakto via email: sleepapnea.cur@gmail.com.

Hoeveel slaap heeft iemand nodig? Kuantu soño un hende mester?

De hoeveelheid slaap is afhankelijk van verschillende factoren kwaliteit van slaap, gezondheid, leeftijd, lichaamsbewegingen, wanneer men voor het laatst gegeten heeft enz.

Zie hier een ruwe schatting van de hoeveelheid slaap die iemand nodig heeft gerelateerd aan leeftijd

Een pasgeborene	18 uur
Baby van (1-12 maanden oud)	14 tot 18 uur
Kind tussen de 1 en 3 jaar	12 tot 15 uur
Kind tussen 5 en 12 jaar	9 tot 11 uur
Teenager	9 tot 10 uur
Volwassene	7 tot 8 uur
Zwangere vrouw	minstens 8 uur

(Bron: National Health service, UK)

E kantidat di soño ku un hende mester ta depende di diferente faktor: kalidat di soño, bo salú, edat, kantidat di ehersisio, kon lat bo a kome i mas.

Aki bou ta sigi un kalkulo di kuanto soño un hende mester relata na edat:

Un yu resien nasí	18 ora
Beibi di 1-12 luna	14 pa 18 ora
Mucha entre 1 pa 3 aña	12 pa 15ora
Mucha entre 5 pa 12 aña	9 pa 11ora
Teenager	9 pa 10 ora
Adulto	7 pa 8 ora
Un señora na estado	por lo menos 8 ora

(fuente: National health sevice, UK)

Dies mandamentu pa un bon higiena di soño Tien geboden voor een goede slaaphygiëne

Dies mandamentu  pa un bon higiena di soño 

Pone un ora fiho pa bo bai drumi i pa bo lanta for di kama

Si bo ta i tira un kabes durante dia no drumi mas largu ku 45 minüt  

Stòp di tuma bebida alkoholiko kuater ora prome ku bo drumi i no huma mes.

Evitá kafeina 6 ora prome ku bo ora di drumi. Esaki no ta inkluí solamente kòfi ku te pero tambe limonada i chukulati.

Evitá kome kuminda pisa, kuminda pika I ku hopi suku kuater ora prome ku bo ora di drumi. Un snèk liviano prome ku bo bai drumi por.  

Hasi ehersisio regularmente pero no nèt prome ku bo ora di drumi Usa paña di kama ku ta komodo.

Perkurá pa un temperatura agradabel den bo kamber di drumi i perkurá pa e kamber ta bon ventilá. 

Evitá tur sonido ku por distra’e bo i eliminá mas tantu lus ku ta posibel. 

Bo kamber di drumi mester ta un luga pa bo drumi i hasi sex. E no ta un ofisina, un kuartu pa bo traha, o un teater o un lokalidat pa bo mira televishon

Fuente: American Sleep Apnea Association

10 geboden voor een goede slaap hygiëne

Een vaste tijdstip om te gaan slapen en een vaste tijdstip om op te staan.

Een dutje mag niet langer zijn dan 45 minuten.

Stop met het drinken van alkoholische dranken vier uur voor  bedtijd en rook helemaal niet.

Stop met het drinken van cafeïne 6 uur voor bedtijd. Het gaat hier niet alleen om koffie of thee, maar ook limonade en chocola.

Eet geen zware of pikante maaltijden en  het gebruik van suiker 4 uur voordat u gaat slapen. Een lichte snack is toegestaan. 

Doe regelmatig lichaamsoefeningen maar niet voor bedtijd. 

Gebruik comfortabele beddegoed. 

Zorg voor een prettige temperatuur in de slaapkamer en zorg dat de kamer goed geventileerd is. 

Vermijd geluiden die afleiden en elimineer licht zoveel mogelijk. 

Uw slaapkamer is voor slapen en sex. De slaapkamer is geen kantoor, een werkamer, een theater of een ruimte om naar tv te kijken.

Bron: American Sleep Apnea Association